Reactie uitspraak rechtbank Overijssel

lelieteelt naast Natura 2000


Op 5 juni 2024 heeft de rechtbank Overijssel uitspraak gedaan: ECLI:NL:RBOVE:2024:2943.

Het beroep was ingesteld omdat de provincie Overijssel weigerde handhavend op te treden tegen een individuele lelieteelt.

Kern van het probleem
Meten=Weten begrijpt niet dat de rechtbank een beheerplan, dat als doel heeft om Natura 2000 te beschermen nu gebruikt wordt om onbeperkt schade toe te staan. Het beheerplan doet precies het tegenovergestelde dan waartoe het bedoeld is.

Het handhavingsverzoek
De kern van het handhavingsverzoek:
"Bij deze teelten worden zeer regelmatig bestrijdingsmiddelen toegepast. Uit metingen is gebleken dat deze bestrijdingsmiddelen zich verspreiden, dan wel kunnen verspreiden tot in het nabijgelegen Natura 2000-gebied.

Deze teelt kan gevolgen hebben op de instandhoudinsgdoelen van de nabij gelegen Natura 2000-gebieden. Derhalve is het uitvoeren van deze teelt in de nabijheid van Natura 2000-gebieden vergunningplichtig ingevolge de Wet natuurbescherming (zie uitspraak rechtbank ECLI:NL:RBNNE:2021:2483)."

De uitspraak
In de uitspraak staat onder punt 8.3:
"Voor wat betreft het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen overweegt de rechtbank dat op dergelijke activiteiten paragraaf 5.4.12 van het beheerplan van toepassing is. In deze paragraaf is, voor zover hier van belang, het volgende bepaald: ‘Voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen gelden wettelijke kaders. Bij het opstellen van deze kaders is rekening gehouden met effecten van deze middelen op het milieu. Omdat de habitattypen niet op de agrarische percelen voorkomen, is geen sprake van rechtstreekse bespuiting. Wel kan door verwaaiing of door af- of uitspoeling sprake zijn van effecten. De geldende voorwaarden die de emissies van bestrijdingsmiddelen tijdens toediening beperken zijn onder meer: de (verlaagde) spuitboomhoogte, gebruik van driftarme spuitdoppen en kantdoppen, niet spuiten bij harde wind (allen t.b.v. het beperken van verwaaiing) en de teeltvrije zone tussen landbouwgewassen en de sloot (beperken van af- en uitspoeling). Op basis van de actuele kennis of de mate van verwaaiing, af- en uitspoeling in combinatie met de geldende voorwaarden waaronder gewasbeschermingsmiddelen toegepast mogen worden, worden geen significante negatieve effecten op de instandhoudingsdoelenstellingen verwacht. Wanneer uit nieuwe kennis en/of monitoring blijkt dat de instandhoudingsdoelstellingen in gevaar komen als gevolg van het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen, is de provincie bevoegd om nadere voorwaarden te stellen.’"

Toelichting
Meten=Weten heeft voortdurend aangedrongen op toepassing van Europees recht. De rechtbank gaat volkomen voorbij aan internationale verplichtingen die door ons naar voren zijn gebracht. De rechtbank volgt blindelings de provincie Overijssel die stelt dat alles mag omdat er vrijstellingen zijn bepaald in het beheerplan.

Dat het is opgenomen in het beheerplan is door ons met argumenten bestreden. Het is namelijk helemaal niet zo, maar de provincie interpreteert het zo. Dan maakt de rechtbank zich er gemakkelijk van af. Ze hoeven geen inhoudelijk oordeel te vormen, want alles mag ingevolge het beheerplan.

Het Hof van Justitie over toelating middelen
Ronduit wrang is dat op de dag van de zitting inzake het handhavingsverzoek de hoogste rechter, het Hof van Justitie van de Europese Unie twee uitspraken heeft gedaan. Uit deze uitspraken blijkt dat de toelating door het Ctgb van pesticiden onvoldoende ism volgens het Europees recht om mens, dier en het milieu te beschermen. (ECLI:EU:C:2024:356 en met name ECLI:EU:C:2024:350).

De rechtbank heeft aantoonbaar kennis genomen van deze twee arresten maar er niets mee gedaan.

Zoals de rechtbank motivert komt er nooit een einde aan de verslechtering van de Natura 2000-gebieden. De uitleg frustreert daarmee het Europees recht.

De civiele rechter
Ook is het grote verschil tussen de uitspraken van de civiele rechter en de bestuursrechter niet helder. De civiele rechter heeft lelieteelt op basis van het Europeesrechtelijk voorzorgsbeginsel wel verboden. Hoe gek het ook is, Natura 2000-gebieden zijn juridisch beter beschermd - door het Europees recht. ook om deze reden had Meten=Weten een andere uitkomst en motivatie verwacht.

De civiele rechter gaat in op details, zoals welke stoffen/middelen toegepast worden. De rechtbank Overijssel had die kennis niet. Alleen het gebrek daaraan had al een probleem moeten zijn.

De uitspraak van de civiele rechter: ECLI:NL:RBLIM:2024:2330. En artikel op Rechtspraak: Verbod teler om gewasbeschermingsmiddelen lelieteelt te gebruiken.

Inhoudsindicatie volgens Rechtspraak: "Verbod op gebruik gewasbeschermingsmiddelen lelieteelt nabij woonwijk. Toepassing van Europeesrechtelijk voorzorgsbeginsel door kort geding rechter."

Belangrijk is ook dat de civiele rechter in kort geding wel toewijst en de bestuursrechter in de bodemzaam niet. Op z'n minst een opmerkelijk verschil.

Hoger beroep
Meten=Weten gaat in hoger beroep bij de Raad van State. Daarna is het mogelijk een klacht in de dienen bij de Europese Commissie.

Inbreukprocedure
Opmerkelijk: er loopt al een inbreukprocedure van de Europese Commissie omdat diverse wet en regelgeving niet correct geïmplementeerd is in het Nederlands recht.
Bron: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/nl/inf_24_301

Andere provincies
De uitspraak is beperkt van toepassing bij andere provincies omdat die een geheel ander beheerplan hebben. Meten=Weten heeft nog andere leliezaken lopen. Daar kan de uitkomst dus geheel anders zijn.